13 Mart 2012

Çocuklarda Ceza


    2 yaş sendromu diye bir şey var tamam kabul ediyorum.Peki 2 yaşın inatlaşmalarıyla, dediğim dedikleriyle, benim dediğim olacaklarıyla nasıl başa çıkacağım?

    2 yaşındaki çocuk kendini ifade etmeye başlıyor ve artık bende varım diyor.Dil gelişimi hızlanıyor artık rahat cümle kurabiliyor.Benim kızım tam 2,5 yaşında ve şuan çok rahat cümle kurabiliyor,herşeyi söyleyebiliyor.Biz Eylül'e hep kelimeleri olduğu gibi söyledik.Takma kelimeler, kolaylaştırıcı kısaltmalar yapmadan bu yüzden o da şuanda herşeye kendi ismiyle hitap ediyor.

    2 yaşındaki çocuk herşeyi anlar, algılar, komutlara uygun davranır fakat henüz muhakeme yeteneği gelişmemiştir.Bu sebeple söylenen herşey direkt en somut haliyle söylenmelidir.Benimde sıksık yaptığım bir hata var.Örneğin yemeğini yemedi kızmamak için diyorum ki; ''Yeme yeme sen bilirsin böyle yapmaya devam et '' göya küçücük çocuğa ima ediyorum.Halbuki bu tarz cümleler çocuğun aynen böyle algılamasına sebep oluyor.Çocuğumuzla iletişimde dolaylı sözlerden ve olumsuz sıfatlardan kaçınmalıyız.
Peki istemediğimiz bir davranışı yapan çocuğumuza nasıl davranmalıyız?

    Çocuklar etrafı keşfederken, birşeyleri tanımaya çalışırken, herşeyi kendisi için bir oyun aracı sanırken çevresinde ona zarar verebilecek şeyleri farkedemezler.Neden o anda yemek yemeleri,giyinmeleri ya da uyumaları gerektiğini bilemezler.Ellerine aldıkları şeylerin kırılan, kesici, zarar verici olduklarını tahmin bile edemezler.İşte bu durumlarda biz onlara yol gösterici oluyoruz fakat bu gerçekten bazen anneleri zorluyor.Ben bu konuda bu ara çok zorlanıyorum.Eylül eline geçirdiği herşeyi tahta, cam, kırılır, kırılmaz demeden yere atıyor.Oyuncaklarını kimseye vermiyor, çocukların elinden çekip alıyor hatta kızdı mı vuruyor.Giyinmeye başladığımız an odadan odaya kaçıyor.Televizyona sert cisimlerle vuruyor.

    Okuduklarımdan duyduklarımdan destekle önce konuşarak anlatmaya çalışıyorum baktım hiç oralı olmuyor,başka şeye dikkatini çekiyorum ama bazen başarılı olamıyorum.Bazen de kendime hakim olamayıp bağırıyorum ama bu seferde o kadar çok ağlıyor ki sonrasında pişman oluyorum.En son çare ceza vermeye başladım.Örneğin televizyona mı vurdu, ''Televizyonu kapatıyorum, vurduğun için bak televizyonumuz bozuldu birşey izleyemeyeceğiz, hemen odana cezalısın'' diyorum. O da gidiyor biraz durup geliyor ya da ağlıyor, kendini yerlere atıyor vs.Bu yöntemde bana yeterli gelmeyince biraz araştırma yaptım.Okuduklarımı harmanlayıp aktarıyorum;
  • Çocuğumuz istemediğimiz bir davranışı yaptığında önce farklı bir aktivite yaparak dikkatini başka yöne çevirerek dağıtmalıyız.Örneğin bıçağı eline aldı ''O elindeki kesici sana zarar vermesinden korkuyorum ama bak bu küçük bir makas istersen bununla kesme işlemi yapabiliriz'' gibi.
  • Yaptığı olumsuz davranış hakkında onunla konuşmalıyız.Neden böyle yaptığını, tehdit etmeden, yargılamadan davranışının sonuçlarını göstermeliyiz.
  • Olumsuz sıfatlar ve imalar kullanmadan söylemek istediğmizi direkt söylemeliyiz.
  • Çocuğumuza asla dayak yoluyla ceza vermemeliyiz.Dövülen çocuk neden dövüldüğünü hatırlamaz sadece dövüldüğünü hatırlar ve kendiside birşey elde edemediğinde şiddet yoluyle bunu elde etmeye çalışır.
  • Çocuğu anne baba ile korkutmak güven duygusunu sarsar.(Örneğin; ''Baban gelsin seni söyliycem'' gibi).
  • Çocuğa verilen ceza , yaşı ve hatası ile orantılı olmalı.Örneğin çocuk bardak kırdı.2 yaş civarı için sözle ikaz edilebilir ''Bu bardağı kırdığın için artık bu bardaktan su içemeyeceğiz'' gibi.Bilerek yapan bir çocuk için ise ceza verilebilir.Sevdiği bir aktiviteden alıkoyma ya da sevmediği bir aktiviteyi yaptırma ; odasını toplatmak gibi.
  • Çocuk ağladığında üzerine düşmemeli, görmezden gelmeli gerekirse oda değiştirmeli.(Bunu hiçbirimizin yapabileceğini sanmıyorum)Ağladığında dediğini asla yapmamalı, sustuktan sonra alternatif üretmeli.
  • Çocuğun önüne zaman koyarak istenileni yaptırma.''Yemeğini hemen yersen parka gidebiliriz'' gibi.
    Bunların yanında çocuğa onaylandığını göstermek,takdir etmek olumlu cümle kurmakta etkili olabilmektedir.İyi davranışlar sergilediğinde aldığı tepki ile yapılmaması gereken davranışları kendisini keşfetmesinde yardımcı olacaktır.Tüm bunlara rağmen her çocuk farklıdır, her çocuğa uygulanması gereken yöntem de farklıdır. Çocuklarımızı iyi tanıyıp iyi gözlemleyip onun için en uygun yöntemi bulmak bizim elimizde.Bence herşeyin başında sabır gerekiyor, çocuğumuza göstereceğimiz sabır herşeyden önemli.O yüzden istemediğimiz davranışı yapan çocuğumuza tepki vermeden önce her seferinde nefes alıp '' O sadece bir çocuk '' sloganını içimizden geçirerek başlamakta fayda var :)

Hiç yorum yok: